برای اینکه بتوانید در آلمان زندگی، کار یا تحصیل کنید، به یک اجازه اقامت آلمان یا (Aufenthaltstitel) نیاز خواهید داشت. این مدرک کلید اصلی ورود شما به جامعه آلمان است. در ادامه با روش های گرفتن اقامت آلمان آشنا میشویم با سایت راهنمای مهاجرت به آلمان همراه باشید.

راهنمای کامل اقامت آلمان (Aufenthaltstitel) برای زندگی، کار و تحصیل

برای اینکه بتوانید در آلمان زندگی، کار یا تحصیل کنید، احتمالاً به یک اجازه اقامت یا (Aufenthaltstitel) نیاز خواهید داشت. این مدرک کلید اصلی ورود شما به جامعه آلمان است.

مزایای داشتن اجازه اقامت آلمان چیست؟

با دریافت اجازه اقامت، شما از حقوق زیر برخوردار می‌شوید:

• زندگی در هر نقطه از آلمان: آزادی کامل برای انتخاب محل سکونت.

• الحاق خانواده: امکان آوردن اعضای خانواده خود به آلمان.

• سفر بدون ویزا: سفر به سایر کشورهای حوزه شینگن (Schengen) بدون نیاز به ویزای مجدد.

• دریافت اقامت دائم(Nie­der­las­sungs­er­laub­nis): امکان تبدیل اقامت موقت به دائم پس از 21 تا 60 ماه.

• دریافت شهروندی: امکان دریافت پاسپورت و شهروندی آلمان پس از ۵ سال.

---

چه کسانی به اجازه اقامت (Aufenthaltstitel) نیاز دارند؟

اکثر افراد خارجی برای زندگی در آلمان به اجازه اقامت نیاز دارند، اما استثناهایی وجود دارد. اگر جزو گروه‌های زیر هستید، نیاز به دریافت اجازه اقامت ندارید:

۱. شهروندان اتحادیه اروپا Europäischer Wirt­schafts­raum و منطقه اقتصادی اروپا (EEA)

شما همین حالا هم می‌توانید بدون مجوز اضافی در آلمان زندگی، کار و تحصیل کنید یا کسب‌ و کار خود را راه‌اندازی نمایید.

۲. شهروندان سوئیس

شما نیز مجاز به زندگی، کار، تحصیل و راه‌اندازی بیزینس هستید. تنها کافی است پس از نقل مکان به آلمان، ظرف مدت ۳ ماه موضوع را به اداره اتباع خارجی (Ausländerbehörde) اطلاع دهید.

۳. دارندگان اقامت دائم

اگر از قبل اقامت دائم دارید، می‌توانید بدون مشکل به زندگی، کار و تحصیل در آلمان ادامه دهید.

۴. بازدیدکنندگان و توریست‌ها

اگر قصد دارید برای مدت کمتر از ۹۰ روز در یک بازه زمانی ۱۸۰ روزه از آلمان (و سایر کشورهای شینگن) بازدید کنید، نیازی به اجازه اقامت (Aufenthaltstitel) ندارید.

• نکته مهم: با این حال، ممکن است همچنان به ویزای شینگن نیاز داشته باشید. (بررسی کنید: چه کسانی به ویزای شینگن نیاز دارند؟)

۵. دیپلمات‌ها و نیروهای خاص

دیپلمات‌ها، کارکنان سازمان‌های بین‌المللی و اعضای نظامی ناتو (NATO) از دریافت این مجوز معاف هستند.

---

انواع ویزا برای اقامت در آلمان: کدام ویزا برای شما مناسب است؟

پیدا کردن ویزا یا اجازه اقامت درست، اولین قدم برای مهاجرت است. در ادامه انواع مجوزها بر اساس هدف شما دسته‌بندی شده‌اند.

۱. ویزای کار آلمان (Arbeitsvisum)

الف) اگر پیشنهاد شغلی (Job Offer) دارید:

• ویزای کار (Work Visa): برای کار کردن در آلمان صادر می‌شود. شما به یک پیشنهاد شغلی نیاز دارید. همچنین ممکن است نیاز به مدارک آموزش حرفه‌ای قبلی داشته باشید. (نحوه درخواست ویزای کار)

• بلو کارت (Blue Card): برای متخصصان جهت کار در آلمان. شما به یک پیشنهاد شغلی و مدرک دانشگاهی (یا آموزش حرفه‌ای برای مشاغل مورد نیاز) نیاز دارید. همچنین باید حداقل حقوق تعیین شده را دریافت کنید.

• ویزای الحاق خانواده (Family Reunion Visa): مخصوص والدین، همسر و فرزندان کسانی که ساکن آلمان هستند. با این ویزا می‌توانید برای هر کارفرمایی کار کنید و هیچ شرط درآمد یا تحصیلی خاصی وجود ندارد.

• ویزای کار در تعطیلات (Working Holiday Visa): مخصوص شهروندان آرژانتین، استرالیا، برزیل، شیلی، هنگ کنگ، اسرائیل، ژاپن، کره جنوبی، نیوزیلند، تایوان و اوروگوئه. متقاضیان باید بین ۱۸ تا ۳۰ سال سن داشته باشند. این ویزا به شما اجازه کار در آلمان را می‌دهد و تا ۱ سال اعتبار دارد. دریافت آن معمولاً آسان‌تر از ویزای کار یا بلو کارت است.

• ویزای تحرک جوانان (Youth Mobility Visa): مخصوص شهروندان کانادایی بین ۱۸ تا ۳۵ سال. این اجازه اقامت به شما امکان کار و سفر در آلمان را می‌دهد و تا ۱ سال اعتبار دارد. دریافت آن آسان‌تر از ویزای کار یا بلو کارت است.

• ویزای کارآموزی (Internship Visa): مخصوص دانشجویان دانشگاهی که قصد دارند یک دوره کارآموزی تا سقف ۶ ماه را در آلمان بگذرانند.

• ویزای اوپیر (Au pair Visa): برای افرادی که می‌خواهند به عنوان کمک‌کننده (Au pair) نزد یک خانواده میزبان در آلمان زندگی کنند. شما به قرارداد اوپیر نیاز دارید و باید زیر ۲۷ سال باشید. اعتبار آن تا ۱ سال است، درآمد شما باید بالای ۲۸۰ یورو در ماه باشد و نیاز به مدرک تحصیلی خاصی نیست.

• اقامت دائم (Permanent Residence): شما از قبل اجازه انجام هر کاری را دارید و نیازی به اجازه اداره اتباع خارجی (Ausländerbehörde) ندارید.

• سایر مجوزهای اقامت: برگه ضمیمه یا (Zusatzblatt) خود را چک کنید تا ببینید آیا اجازه کار دارید یا خیر.

ب) اگر پیشنهاد شغلی ندارید:

• کارت شانس آلمان (Opportunity Card): برای جستجوی کار در آلمان طراحی شده است. این کارت به شما ۱ سال فرصت می‌دهد تا کار پیدا کنید. در این مدت می‌توانید ۲۰ ساعت در هفته کار کنید. برای کار تمام‌وقت، باید درخواست ویزای کار یا بلو کارت بدهید.

• ویزای جستجوی کار (Job Seeker Visa): برای پیدا کردن کار پس از پایان تحصیل در آلمان. این ویزا به شما ۶ تا ۱۸ ماه فرصت می‌دهد تا شغل پیدا کنید. به محض یافتن شغل می‌توانید کار را شروع کنید.

• ویزای الحاق خانواده (Family Reunion Visa): برای همسر و فرزندان ساکنان آلمان. شما می‌توانید برای هر کارفرمایی کار کنید و شرط درآمد یا تحصیل وجود ندارد.

---

۲. اقامت برای خوداشتغالی (For Self-employment)

• ویزای فریلنسری (Freelance Visa): برای فریلنسرها و افراد خوداشتغالی که می‌خواهند در آلمان زندگی کنند. شما باید مشتریانی در آلمان داشته باشید. ویزای هنرمندان (Artist visa) نوعی از ویزای فریلنسری است.

• اقامت دائم: شما از قبل مجاز به خوداشتغالی هستید و نیازی به مجوز از (Ausländerbehörde) ندارید.

سایر مجوزهایی که گاهی اجازه خوداشتغالی می‌دهند:

• ویزای کار یا بلو کارت: گاهی خوداشتغالی پاره‌وقت مجاز است. (Zusatzblatt) خود را بررسی کنید. شما باید شغل اصلی خود را حفظ کنید و آن شغل باید منبع اصلی درآمدتان باشد. کسب‌ و کار پاره‌وقت شما نباید با کسب‌ و کار کارفرمایتان رقابت کند.

• ویزای تحصیلی (Student Visa): معمولاً برای خوداشتغالی در حین تحصیل نیاز به اجازه از (Ausländerbehörde) دارید. در برلین، ویزاهای دانشجویی معمولاً اجازه خوداشتغالی را می‌دهند. (Zusatzblatt) خود را چک کنید.

• ویزای کار در تعطیلات یا تحرک جوانان: خوداشتغالی گاهی با این ویزاها مجاز است.

• ویزای الحاق خانواده: برای همسر و فرزندان ساکنان آلمان؛ هیچ شرط درآمد یا تحصیلی وجود ندارد.

• سایر مجوزها: برای اطمینان از مجاز بودن خوداشتغالی، (Zusatzblatt) خود را بررسی کنید.

---

۳. اقامت تحصیلی آلمان (For Studying)

• ویزای تحصیلی (Student Visa): برای افرادی که قصد تحصیل در آلمان را دارند. شما باید در یک دانشگاه آلمانی ثبت‌نام شده باشید. شما اجازه دارید در حین تحصیل کار کنید.

• ویزای کارآموزی (Internship Visa): برای دانشجویان دانشگاه. این اجازه اقامت به شما امکان گذراندن دوره کارآموزی در آلمان را می‌دهد و اعتبار آن ۶ تا ۱۲ ماه است.

• ویزای الحاق خانواده: برای همسر و فرزندان ساکنان آلمان؛ این ویزا اجازه تحصیل را به شما می‌دهد.

• اقامت دائم: شما از قبل اجازه تحصیل دارید و نیازی به مجوز (Ausländerbehörde) ندارید.

---

۴. اقامت برای خانواده (For Your Family)

• ویزای الحاق خانواده (Family Reunion Visa): مخصوص همسر و اعضای خانواده ساکنان آلمان. این روشی است که می‌توانید خانواده خود را به آلمان بیاورید. با این ویزا، همسر و فرزندان شما می‌توانند در آلمان کار کنند، تحصیل کنند یا کسب‌ و کاری راه بیندازند.

راهنمای قدم‌ به‌ قدم دریافت اجازه اقامت آلمان

به طور کلی دو روش اصلی برای دریافت اجازه اقامت وجود دارد. روش انتخابی شما بستگی به ملیت و شرایط فعلی‌تان دارد:

۱. درخواست در داخل آلمان

شما به آلمان می‌آیید و درخواست اجازه اقامت خود را در اداره اتباع خارجی (Ausländerbehörde) محل خود ثبت می‌کنید.

• نکته مهم: تا زمانی که اجازه اقامت خود را دریافت نکنید، نمی‌توانید کار کنید.

• تحصیل: شما می‌توانید قبل از دریافت اجازه اقامت، دانشگاه را شروع کنید.

۲. درخواست در کشور مبدأ (یا محل اقامت فعلی)

شما در سفارت یا کنسولگری آلمان در کشور خود برای ویزای ملی (National Visa) درخواست می‌دهید، به آلمان می‌آیید و سپس ویزای ملی خود را در (Ausländerbehörde) به اجازه اقامت تبدیل می‌کنید.

• مزیت: به محض دریافت ویزای ملی، می‌توانید کار یا تحصیل را شروع کنید.

---

لینک‌های راهنما (دسترسی سریع)

• نحوه درخواست بلو کارت (Blue Card)

• نحوه درخواست ویزای کار

• نحوه درخواست ویزای فریلنسری

• نحوه درخواست اقامت دائم

---

چه کسانی می‌توانند در داخل آلمان درخواست دهند؟ (How to apply in Germany)

شما تنها در صورتی مجاز به ثبت درخواست در داخل خاک آلمان هستید که یکی از شرایط زیر را داشته باشید:

1. شهروند یکی از کشورهای استرالیا، کانادا، اسرائیل، ژاپن، نیوزیلند، کره جنوبی، بریتانیا یا ایالات متحده باشید.

2. یا، در حال حاضر یک اجازه اقامت آلمان دارید و می‌خواهید آن را تغییر دهید یا تمدید کنید.

3. یا، دارای اقامت دائم اتحادیه اروپا (EU Permanent Residence) در کشور دیگری هستید.

4. یا، دارای کارت شانس (Opportunity Card) هستید.

5. یا، دارای ویزای جستجوی کار (Job Seeker Visa) هستید.

6. یا، دارای ویزای ملی (National Visa) هستید که باید آن را به اجازه اقامت تبدیل کنید.

نکته: اگر شرایط بالا را ندارید، باید حتماً در کشور محل اقامت خود درخواست دهید.

---

مراحل درخواست اقامت در برلین (راهنمای ویژه)

دستورالعمل‌های زیر مختص برلین است. سایر دفاتر مهاجرت قوانین و زمان‌های انتظار متفاوتی دارند. اگر در برلین زندگی نمی‌کنید، اداره مهاجرت محلی خود را پیدا کنید.

مرحله ۱: آماده‌سازی درخواست (Prepare your application)

قبل از اینکه برای اجازه اقامت درخواست دهید، باید این موارد را آماده کنید:

الف) پیدا کردن محل سکونت

پیدا کردن آپارتمان بسیار دشوار است، پس هرچه زودتر شروع کنید.

• شرایط: شما باید اجازه ثبت آدرس (Anmeldung) را داشته باشید. صاحبخانه باید به شما تاییدیه‌ی سکونت (Wohnungsgeberbestätigung) بدهد. اگر نتوانید تاییدیه سکونت بگیرید، ممکن است اجازه اقامت دریافت نکنید.

• هزینه: اجاره باید مقرون‌به‌صرفه باشد. کل هزینه‌های زندگی شما باید کمتر از درآمدتان باشد.

• اندازه: آپارتمان باید به اندازه کافی بزرگ باشد. در برلین، برای هر بزرگسال ۹ متر مربع و برای هر کودک ۶ متر مربع فضا نیاز دارید.

ب) دریافت بیمه درمانی

شما به یک بیمه درمانی (Health Insurance) معتبر نیاز دارید. از یک کارشناس بیمه بخواهید تا در انتخاب بیمه صحیح به شما کمک کند.

ج) آماده‌سازی مدارک مورد نیاز

مدارک مورد نیاز در هر اداره اتباع خارجی (Ausländerbehörde) و برای هر نوع اقامت متفاوت است. لیست مدارک را برای بلو کارت، ویزای کار، ویزای فریلنسری یا اقامت دائم به دقت چک کنید.

کارهایی که باید در زمان انتظار انجام دهید:

در حالی که منتظر وقت ملاقات اداره اتباع خارجی هستید، باید موارد زیر را انجام دهید:

1. ثبت آدرس (Anmeldung): این مرحله بسیار مهم است. وقتی آدرس خود را ثبت می‌کنید، شناسه مالیاتی (Tax ID)(Steu­e­ri­den­ti­fi­ka­ti­ons­num­mer)

   و گواهی ثبت‌نام (Meldebescheinigung) دریافت می‌کنید. اگر (Anmeldung) را انجام ندهید، ممکن است درخواست اقامت شما رد شود.

2. افتتاح حساب بانکی: برای بسیاری از امور و همچنین پرداخت هزینه درخواست اقامت، به حساب بانکی نیاز دارید. می‌توانید حسابی از هر کشور عضو اتحادیه اروپا انتخاب کنید.

---

مرحله ۲: ارسال درخواست (Send your application)

درخواست خود را به (Ausländerbehörde) ارسال کنید. آن‌ها مدارک شما را بررسی کرده و شما را برای ملاقات دعوت می‌کنند. این تنها راه است؛ شما نمی‌توانید بدون وقت قبلی به اداره مراجعه کنید.

۳ روش برای ارسال درخواست وجود دارد:

1. استفاده از سرویس مهاجرت تجاری (Business Immigration Service – BIS): اگر نیروی کار ماهر هستید، از BIS استفاده کنید. این روش سریع‌تر و رایگان است.

2. استفاده از فرم درخواست آنلاین: برخی از مجوزهای اقامت فرم آنلاین مخصوص خود را دارند. از آن فرم استفاده کنید.

3. استفاده از فرم تماس (Contact form): اگر فرم مخصوصی برای نوع اقامت شما وجود ندارد، از فرم تماس عمومی استفاده کنید.

زمان‌بندی مهم:

• اگر شهروند استرالیا، کانادا، اسرائیل، ژاپن، نیوزیلند، کره جنوبی، بریتانیا یا ایالات متحده هستید، ۹۰ روز پس از ورود به آلمان مهلت دارید تا درخواست دهید.

• اگر در حال حاضر در آلمان زندگی می‌کنید، قبل از انقضای ویزا یا اقامت فعلی خود درخواست دهید. بهترین زمان ۶ هفته قبل از انقضا است (نه زودتر).

۳. مرحله انتظار و بررسی پرونده (Wait)

اداره اتباع خارجی (Ausländerbehörde) درخواست شما را بررسی خواهد کرد. متأسفانه هیچ راهی برای پیگیری وضعیت درخواست (Tracking) وجود ندارد و باید منتظر پاسخ آن‌ها بمانید.

• مدت زمان: این پروسه ممکن است چند ماه طول بکشد، اما نگران نباشید؛ آن‌ها ۹۹٪ درخواست‌ها را تایید می‌کنند.

• اقدام قانونی: اگر انتظار شما بیش از ۳ ماه طول کشید، قانوناً می‌توانید از (Ausländerbehörde) شکایت کنید.

ممکن است آن‌ها از شما مدارک بیشتری بخواهند. اگر نتوانستید مستقیماً به ایمیل آن‌ها پاسخ دهید، مجدداً از فرم تماس (Contact form) استفاده کنید. زمانی که مدارک کامل باشد، تاریخ ملاقات را برای شما ایمیل می‌کنند (که ممکن است برای ماه‌ها بعد باشد). اگر نتوانند با شما تماس بگیرند، اطلاعات را در وب‌سایت خود منتشر می‌کنند.

وضعیت ویزا در حین انتظار

در حالی که منتظر هستید، ممکن است ویزای ملی (National Visa) یا اجازه اقامت فعلی شما منقضی شود.

• تمدید خودکار: جای نگرانی نیست؛ تا زمانی که (Ausländerbehörde) درخواست شما را پردازش کند، اقامت شما به صورت قانونی تمدید می‌شود.

• اجازه کار: ممکن است ویزای فعلی شما همین حالا هم اجازه کار یا شروع کسب‌ و کار را به شما بدهد. برای اطمینان، برگه ضمیمه یا (Zusatzblatt) خود را چک کنید.

• اگر اجازه کار ندارید: باید تا صدور کارت جدید صبر کنید.

• تحصیل: شما می‌توانید تحصیل در دانشگاه را شروع کنید.

---

۴. حضور در جلسه ملاقات (Go to your appointment)

اداره اتباع خارجی (Ausländerbehörde) تاریخ ملاقات را برای شما پست یا ایمیل می‌کند. حتماً پوشه اسپم (Spam) ایمیل خود را چک کنید. اگر وقت ملاقات دریافت کردید، دریافت اقامت شما تقریباً قطعی است. دستورالعمل‌های داخل پیام را دنبال کنید. ممکن است نیاز باشد مدارک اضافی ارسال کنید یا همراه خود ببرید.

مدارک ضروری برای روز مصاحبه

وقتی به جلسه می‌روید، موارد زیر را حتماً همراه داشته باشید:

• تاییدیه وقت ملاقات (Appointment confirmation): بدون این برگه نمی‌توانید وارد ساختمان (Ausländerbehörde) شوید؛ دم در چک می‌شود. می‌توانید آن را روی گوشی نشان دهید یا پرینت بگیرید.

• پاسپورت (Passport): هنگام درخواست آنلاین، اسکن رنگی پاسپورت را فرستادید، اما در روز ملاقات باید اصل پاسپورت را همراه داشته باشید. آن‌ها پاسپورت را نگه نمی‌دارند و در همان جلسه به شما برمی‌گردانند.

• پاسپورت همسر، والدین یا فرزند (در صورت وجود): اگر برای ویزای الحاق خانواده درخواست می‌دهید، پاسپورت همه اعضا را بیاورید.

• کد QR برای عکس‌های بیومتریک (QR code for biometric pictures): (نکته مهم جدید): عکس‌های پرینت شده دیگر در برخی مراکز (مثل برلین) پذیرفته نمی‌شوند. فقط کدهای QR قبول می‌شوند. (حتماً چک کنید: نحوه دریافت عکس بیومتریک).

• پول نقد، ویزا کارت، مسترکارت یا کارت بانکی آلمانی (Girocard): شما باید هزینه درخواست را پرداخت کنید. گاهی اوقات پرداخت در زمان تحویل کارت اقامت انجام می‌شود.

  • نکته مالی: این هزینه قابل کسر از مالیات (Tax-deductible) است، پس رسید آن را نگه دارید.

• سایر مدارک مورد نیاز: ایمیل دعوت‌نامه را با دقت بخوانید. (Ausländerbehörde) ممکن است مدارک خاص دیگری از شما بخواهد.

نکات مهم برای روز ملاقات:

• حضور خانواده: اگر برای ویزای الحاق خانواده یا اقامت دائم همسر اقدام می‌کنید، اعضای خانواده باید همراه شما بیایند.

• مترجم (اختیاری): بسیاری از کارمندان (Ausländerbehörde) فقط آلمانی صحبت می‌کنند. اگر آلمانی بلد نیستید، یک مترجم یا دوست آلمانی‌زبان همراه خود ببرید. اجباری نیست اما بسیار کمک‌کننده است.

• مکان درست: مطمئن شوید به شعبه درست (Ausländerbehörde) می‌روید. زودتر برسید تا زمان کافی برای پیدا کردن اتاق انتظار داشته باشید. اگر دیر برسید، ممکن است از پذیرش شما خودداری کنند.

• مسیریابی: داخل ساختمان، دفتر، طبقه و اتاق صحیح را پیدا کنید (اطلاعات روی برگه تاییدیه است). نیروهای امنیتی می‌توانند راهنمایی‌تان کنند.

این بخش نهایی شامل مراحل داخل اتاق مصاحبه، پرداخت هزینه و تحویل کارت است. ترجمه زیر با تمرکز بر کلمات کلیدی سئو مانند “مدت زمان صدور کارت اقامت”، “اجازه سفر با اقامت موقت” و “فعال‌سازی کارت اقامت” تنظیم شده است.

---

روند انجام مصاحبه در داخل اداره

در اتاق انتظار صحیح بنشینید و منتظر بمانید تا شماره شما روی مانیتور نمایش داده شود. سپس به سمت شماره باجه یا میز (Platz) که روی صفحه می‌بینید، بروید.

• مدت زمان: مصاحبه تنها چند دقیقه طول می‌کشد.

• روند: مدارک خود را تحویل می‌دهید و به چند سوال پاسخ می‌دهید.

اگر مدارکی ناقص بود: بپرسید که آیا می‌توانید آن‌ها را ایمیل کنید یا خیر. اگر بتوانید همان‌جا هزینه را پرداخت کرده و انگشت‌نگاری را انجام دهید، دیگر نیازی به مراجعه مجدد به (Ausländerbehörde) نخواهید داشت.

تایید اقامت و صدور کارت

اگر با اجازه اقامت شما موافقت شود، باید هزینه درخواست را در دستگاه‌های پرداخت خودکار پرداخت کنید.

• چاپ کارت: چاپ کارت پلاستیکی اقامت حدود ۸ هفته طول می‌کشد.

• تحویل: آن‌ها کارت را برای شما پست نمی‌کنند. به شما یک وقت ملاقات دیگر برای تحویل گرفتن کارت می‌دهند.

وضعیت کار و سفر در این فاصله: شما سندی دریافت می‌کنید که تایید می‌کند اقامت شما تایید شده است.

• اجازه کار: با این سند، می‌توانید کار خود را شروع کنید.

• محدودیت سفر: این برگه یک مدرک معتبر برای سفر نیست؛ بنابراین نمی‌توانید با آن از آلمان خارج شده و دوباره وارد شوید.

گواهی موقت (Fiktionsbescheinigung) چیست؟

اگر نیاز به سفر دارید، درخواست (Fiktionsbescheinigung) دهید. این مدرک به شما اجازه می‌دهد حتی با اقامت منقضی شده سفر کنید. اگر از قبل این گواهی را دارید، ممکن است آن را تا تاریخ ملاقات دوم (تحویل کارت) تمدید کنند.

---

۵. دریافت کارت اقامت (Pick up your residence card)

در تاریخ تعیین شده برای دومین ملاقات به (Ausländerbehörde) بروید.

• مدارک لازم: پاسپورت و اجازه اقامت قدیمی خود را همراه داشته باشید.

• آنچه دریافت می‌کنید: کارت اقامت پلاستیکی و یک برگه سبز/سفید ضمیمه یا (Zusatzblatt).

نکات مهم هنگام تحویل:

1. حضور کودکان: اگر برای فرزندتان کارت می‌گیرید، نیازی به حضور او نیست.

2. بررسی اطلاعات: حتماً چک کنید که اطلاعات روی کارت صحیح باشد. (Ausländerbehörde) گاهی اشتباه می‌کند.

نامه پین کد و خدمات آنلاین (eID)

شما همچنین یک نامه پستی دریافت خواهید کرد که حاوی کد فعال‌سازی برای (eID) است.

• این کد برای فعال کردن قابلیت الکترونیکی کارت اقامت شماست.

• با فعال‌سازی آن، می‌توانید از کارت اقامت خود برای ورود به خدمات آنلاین دولتی استفاده کنید.

درخواست اقامت آلمان از داخل ایران (How to apply in your country)

شما می‌توانید قبل از اینکه به آلمان نقل مکان کنید، درخواست اقامت خود را ثبت نمایید.

• مزیت بزرگ: این روش ارزان‌تر و امن‌ تر است، زیرا می‌توانید به محض ورود به آلمان کار خود را شروع کنید. در این صورت دیگر نیازی نیست در آلمان بدون درآمد منتظر بمانید.

• نکته: برای اکثر افراد، این تنها گزینه موجود است.

مراحل درخواست از کشور خود:

1. پیدا کردن شغل یا کارت شانس: اگر نوع اقامت شما نیاز به پیشنهاد شغلی (Job offer) دارد، ابتدا باید کار پیدا کنید. اگر پیشنهاد شغلی ندارید، برای کارت شانس (Opportunity Card) اقدام کنید.

2. آماده‌سازی درخواست ویزای ملی: مدارک لازم برای درخواست ویزای ملی یا (National Visa) را آماده کنید.

3. گرفتن وقت سفارت: از سفارت یا کنسولگری آلمان در کشور خود وقت ملاقات بگیرید.

   • در برخی سفارت‌ها می‌توانید آنلاین درخواست دهید و نیازی به وقت ملاقات نیست.

   • اگر امکان درخواست آنلاین یا گرفتن وقت نبود، می‌توانید درخواست خود را پست یا ایمیل کنید.

4. حضور در مصاحبه: در روز تعیین شده به سفارت بروید.

5. دریافت ویزای ملی (National Visa): پس از تایید، ویزای خود را دریافت کنید.

6. مهاجرت و شروع فعالیت: به آلمان نقل مکان کنید و بلافاصله کار یا تحصیل خود را آغاز نمایید.

7. تبدیل ویزا به اقامت: پس از ورود، ویزای ملی خود را در اداره مهاجرت به اجازه اقامت تبدیل کنید.

---

روش سریع‌ تر برای دریافت اقامت آلمان (Fast-track procedure)

برای اینکه سریع‌تر اجازه اقامت بگیرید، از روش “فرآیند سریع” یا (Beschleunigtes Verfahren) استفاده کنید.

• هزینه: هزینه این روش ۴۱۱ یورو است.

• چرا این روش مهم است؟ در کشورهایی مانند هند، پاکستان، بنگلادش و بسیاری از کشورهای آفریقایی (و ایران)، گرفتن وقت سفارت ممکن است ماه‌ها طول بکشد.

• مزیت: روش (Beschleunigtes Verfahren) واقعاً کمک‌کننده است، به‌ویژه اگر قصد دارید خانواده خود را هم با خودتان ببرید.

مراحل گام‌ به‌ گام دریافت ویزا و اقامت از کشور مبدأ

در این راهنما، مسیری را که باید از کشور خودتان تا رسیدن به آلمان و دریافت اقامت طی کنید، بررسی می‌کنیم.

۱. پیدا کردن شغل (Find a job)

• برای بلو کارت (Blue Card): شما باید قبل از درخواست، یک پیشنهاد شغلی (Job Offer) داشته باشید که شرایط بلو کارت را برآورده کند.

• برای ویزای کار (Work Visa): شما باید قبل از درخواست، یک پیشنهاد شغلی داشته باشید که شرایط ویزای کار را داشته باشد.

• اگر پیشنهاد شغلی ندارید: می‌توانید برای کارت شانس (Opportunity Card) اقدام کنید. این کارت به شما اجازه می‌دهد به آلمان بیایید و دنبال کار بگردید.

  • نکته: اگر همسر شما ساکن آلمان است، می‌توانید به جای آن برای ویزای الحاق خانواده (Family reunion visa) اقدام کنید.

• (بیشتر بخوانید: راهنمای پیدا کردن شغل در آلمان)

۲. تایید و به رسمیت شناختن مدارک تحصیلی (Get your education recognised)

اگر برای (Work Visa)، (Blue Card) یا (Opportunity Card) درخواست می‌دهید، ممکن است به یک مدرک دانشگاهی یا آموزش حرفه‌ای تایید شده نیاز داشته باشید.

• فرآیند تایید: این پروسه بسته به شغل شما متفاوت است و ممکن است از چند هفته تا چند ماه طول بکشد.

• آزمون احتمالی: ممکن است نیاز به مصاحبه یا آزمون شایستگی داشته باشید و شاید لازم باشد هزینه‌ای بپردازید. این کار را می‌توانید قبل از دریافت پیشنهاد شغلی یا بعد از آن انجام دهید.

چه کسانی از این مرحله معاف هستند؟

1. روش فست‌تراک: اگر از (Beschleunigtes Verfahren) یا همان روش سریع استفاده می‌کنید، از این مرحله بگذرید. شما تمام مدارک را یکجا تحویل می‌دهید و سفارت یا کنسولگری کارهای تایید را انجام می‌دهد.

2. شهروندان کشورهای خاص: اگر شهروند آلبانی، استرالیا، بوسنی، کانادا، اسرائیل، ژاپن، کوزوو، موناکو، مونته‌نگرو، نیوزیلند، مقدونیه شمالی، سن مارینو، صربستان، کره جنوبی، بریتانیا یا ایالات متحده هستید، نیازی به مدرک تحصیلی یا فنی حرفه‌ای ندارید.

3. تجربه کاری بالا: اگر سابقه کار زیادی دارید، ممکن است نیازی به مدرک نداشته باشید (شرایط ویزای کار و بلو کارت را چک کنید).

4. فارغ‌التحصیلان آلمان: اگر در آلمان فارغ‌التحصیل شده‌اید، مدرک شما قبلاً تایید شده است.

۳. گرفتن وقت سفارت آلمان (Get an appointment)

از شرکت TLScontact باید وقت سفارت بگیرید.

• درخواست آنلاین: در برخی کشورها می‌توانید برای (National Visa) به صورت آنلاین درخواست دهید و نیازی به وقت قبلی نیست. آن‌ها پس از بررسی، لینکی برای رزرو وقت نهایی برایتان می‌فرستند.

• هشدار جدی: هرگز برای ویزای شینگن (Schengen visa) درخواست ندهید. ویزای شینگن برای توریست‌ هاست، نه مهاجرت. شما نمی‌توانید ویزای شینگن را به اجازه اقامت تبدیل کنید.

۴. آمادگی برای روز مصاحبه (Prepare for your appointment)

قبل از رفتن به سفارت، باید کارهای زیر را انجام دهید:

الف) پیدا کردن محل اقامت در آلمان

برخی سفارت‌ها این مورد را از شما می‌خواهند. پیدا کردن آپارتمان از راه دور سخت است؛ بنابراین برای دریافت (National Visa) یک مکان موقت (مثل هتل یا آپارتمان مبله) رزرو کنید. پس از ورود به آلمان، آپارتمانی پیدا کنید که بتوانید آدرس خود را در آن ثبت (Anmeldung) کنید.

ب) دریافت بیمه درمانی

شما به یک بیمه درمانی (Health Insurance) معتبر نیاز دارید.

ج) آماده‌سازی مدارک و پس‌ انداز مالی

• لیست مدارک مورد نیاز سفارت کشور خود را چک کنید.

• تمکن مالی: اگر در سفارت درخواست می‌دهید، ممکن است نیاز به اثبات پس‌انداز داشته باشید (معمولاً حدود 13500 یورو، اما شرایط متفاوت است).

د) مدارک شغلی و خانوادگی

• اگر برای ویزای کار یا بلو کارت می‌روید، باید پیشنهاد شغلی (Job offer) و تاییدیه مدارک تحصیلی داشته باشید.

• اگر خانواده را همراه می‌برید، مدارک (Family reunion visa) آن‌ها را هم آماده کنید.

۵. حضور در مصاحبه و دریافت ویزا

• به سفارت بروید و مدارک را تحویل دهید. اگر مدارک کامل باشد، چند دقیقه بیشتر طول نمی‌کشد.

• دریافت ویزا: پس از چند ماه، باید دوباره به سفارت بروید تا (National Visa) خود را دریافت کنید. این ویزا مجوز ورود شما به آلمان است.

۶. ورود به آلمان و شروع زندگی (Move to Germany)

پس از ورود، بلافاصله کارهای زیر را انجام دهید:

1. ثبت آدرس (Anmeldung).

2. دریافت شناسه مالیاتی.

3. باز کردن حساب بانکی.

• شروع کار: ویزای ملی (National Visa) به شما اجازه می‌دهد به محض ورود، کار یا بیزینس خود را شروع کنید.

۷. تبدیل ویزای ملی به اجازه اقامت (Convert your National Visa)

ویزای ملی شما معمولاً تا ۱۲ ماه اعتبار دارد. قبل از انقضا، باید آن را در اداره اتباع خارجی (Ausländerbehörde) به اجازه اقامت تبدیل کنید.

• قانون برلین: در برلین باید ۶ هفته قبل از انقضا (نه زودتر) اقدام کنید.

• استثنا: اگر قرار است قبل از انقضای ویزا آلمان را ترک کنید (مثلاً کارآموزی ۹ ماهه با ویزای ۱۲ ماهه)، نیازی به تبدیل آن ندارید.

مراحل تبدیل ویزا:

1. تماس با اداره مهاجرت: حدود ۶ هفته قبل از انقضای ویزای ملی، به (Ausländerbehörde) نامه بنویسید/ایمیل بزنید. پاسخ‌دهی آن‌ها طول می‌کشد.

   • نکته: اگر در زمان انتظار ویزای ملی شما منقضی شود، می‌توانید همچنان قانونی در آلمان بمانید و به کار یا تحصیل ادامه دهید.

2. حضور در ملاقات: در جلسه، انگشت‌نگاری انجام می‌شود (حدود ۱۵ دقیقه).

3. دریافت کارت: حدود ۸ هفته بعد، یک وقت دوم برای تحویل گرفتن کارت اقامت پلاستیکی دریافت می‌کنید. مدارک قدیمی و پاسپورت را همراه ببرید.

راهنمای کامل: بعد از دریافت کارت اقامت چه باید کرد؟

تبریک! کارت اقامت خود را دریافت کردید. اما کار اینجا تمام نمی‌شود. در ادامه کارهای مهمی که باید انجام دهید و قوانینی که باید بدانید را بررسی می‌کنیم.

۱. بازخورد دهید (Give feedback)

به دیگران بگویید که دریافت اقامت شما چقدر طول کشید. بازخورد شما به هزاران نفر کمک می‌کند تا برای درخواست خود برنامه‌ریزی کنند.

۲. برگه ضمیمه را بخوانید (Zusatzblatt)

کارت اقامت شما معمولاً همراه با یک برگه سبز/سفید به نام (Zusatzblatt) یا برگه ضمیمه صادر می‌شود.

• اهمیت: این برگه شرایط اقامت شما را توضیح می‌دهد و مشخص می‌کند دقیقاً اجازه انجام چه کارهایی (مخصوصاً چه نوع کاری) را دارید.

• (راهنما: نحوه خواندن Zusatzblatt)

۳. آوردن خانواده به آلمان

ویزای الحاق خانواده (Family reunion visa) به شما اجازه می‌دهد اعضای خانواده خود را به آلمان بیاورید.

• مزایا: همسر و فرزندان شما با داشتن این ویزا می‌توانند کار کنند، تحصیل کنند، فریلنسر شوند یا بیزینس راه بیندازند.

• زمان اقدام: شما می‌توانید هم‌زمان با درخواست اقامت خودتان، برای آن‌ها هم درخواست دهید.

۴. فعال‌سازی کارت هوشمند (Activate your eID)

کارت اقامت شما قابلیت استفاده به عنوان شناسنامه الکترونیکی (eID) را دارد.

• کاربرد: با این قابلیت می‌توانید وارد سایت‌های خدمات دولتی شوید (مثلاً برای تغییر آدرس آنلاین یا درخواست مزایای بیکاری).

• نکته: باید این ویژگی را در (Ausländerbehörde) فعال کنید. پیشنهاد می‌شود قبل از اینکه به آن نیاز پیدا کنید، فعال‌سازی را انجام دهید.

۵. انجام اظهارنامه مالیاتی (Make a tax declaration)

هزینه‌های مربوط به مهاجرت شما قابل کسر از مالیات (Tax-deductible) هستند.

• مدارک: تمام رسیدها و مدارک پرداخت خود را نگه دارید.

• سود: با وارد کردن این هزینه‌ها در اظهارنامه مالیاتی، مالیات بر درآمد کمتری پرداخت خواهید کرد. حتی هزینه وکیل یا مشاور مهاجرت نیز قابل کسر است.

---

تمدید، تغییرات و قوانین انقضا

تمدید اقامت آلمان (How to renew)

اجازه اقامت شما بین ۶ ماه تا ۴ سال اعتبار دارد (تاریخ انقضا روی کارت درج شده است).

• زمان‌بندی: وقتی اعتبار کارت رو به اتمام است، باید آن را در (Ausländerbehörde) تمدید کنید.

• قانون برلین: در برلین باید دقیقاً ۶ هفته قبل از انقضا (نه زودتر) برای تمدید اقدام کنید.

• مدت زمان: پروسه تمدید ممکن است چند ماه طول بکشد.

• بررسی مجدد: اداره مهاجرت بررسی می‌کند که آیا هنوز شرایط اقامت را دارید یا خیر. پس مدارک لازم را از قبل آماده کنید.

• مسیر بعدی: ممکن است واجد شرایط اقامت دائم (Permanent Residence) یا شهروندی باشید که بسیار بهتر از اقامت موقت است.

تغییر محل سکونت (If you move)

اجازه اقامت شما به شما اجازه می‌دهد در هر نقطه‌ای از آلمان زندگی کنید، نه فقط شهری که ویزا را گرفته‌اید.

• تغییر آدرس: آدرس شما روی کارت نوشته شده است. اگر اسباب‌کشی کردید، کارت اقامت را به جلسه ثبت آدرس یا (Anmeldung) ببرید. آن‌ها یک برچسب با آدرس جدید روی کارت می‌زنند (کارت جدید صادر نمی‌شود).

تغییر شغل یا از دست دادن کار (Change or lose job)

• تغییر شغل: اگر شغل خود را عوض کردید، باید ظرف مدت ۲ هفته به (Ausländerbehörde) اطلاع دهید. ممکن است برای کار نزد کارفرمای جدید به اجازه آن‌ها نیاز داشته باشید.

• از دست دادن شغل: اگر اخراج شدید، اقامت شما باطل نمی‌شود اما باید سریعاً به (Ausländerbehörde) اطلاع دهید.

  • در برلین معمولاً ۶ تا ۱۲ ماه فرصت می‌دهند تا شغل جدید پیدا کنید.

  • در زمان بیکاری معمولاً می‌توانید از مزایای بیکاری (Unemployment benefits) استفاده کنید.

---

قوانین سفر با کارت اقامت (If you travel)

سفرهای کوتاه

کارت اقامت به شما اجازه می‌دهد بدون ویزا تا ۹۰ روز در کشورهای (Schengen area) سفر کنید.

سفرهای طولانی و خطر ابطال اقامت

• قانون کلی: اگر بیش از ۶ ماه خارج از آلمان باشید، اقامت شما باطل می‌شود.

• استثنای بلو کارت: دارندگان (Blue Card) می‌توانند تا ۱۲ ماه خارج از آلمان باشند.

• استثنای اقامت دائم: دارندگان اقامت دائم آلمان می‌توانند تا ۶ ماه خارج باشند.

• استثنای اقامت دائم اتحادیه اروپا: دارندگان (EU permanent residence) می‌توانند ۱۲ تا ۲۴ ماه خارج از اتحادیه اروپا یا ۶ سال در یک کشور دیگر اروپایی باشند.

• نکته: برای سفر طولانی‌تر، باید از (Ausländerbehörde) اجازه بگیرید.

---

اگر ویزا یا اقامت منقضی شود (قوانین حیاتی)

ویزای ملی یا کارت اقامت شما پس از ۶ تا ۴۸ ماه منقضی می‌شود. فرآیند تمدید تقریباً شبیه درخواست اولیه است و ممکن است چند ماه طول بکشد. خبر خوب: در زمان انتظار، حتی اگر کارتتان منقضی شود، معمولاً می‌توانید قانونی در آلمان بمانید.

شرایط ماندن در آلمان با اقامت منقضی:

شما می‌توانید پس از انقضا در آلمان بمانید اگر:

1. درخواست تمدید یا تغییر اقامت را ثبت کرده باشید،

2. و درخواست کامل را قبل از تاریخ انقضا ارسال کرده باشید،

3. و منتظر پاسخ (Ausländerbehörde) باشید.

وضعیت کار و تحصیل: در زمان انتظار می‌توانید به کار یا تحصیل ادامه دهید. شرایط ویزای قبلی شما همچنان معتبر است. (برخی کارفرماها این را نمی‌دانند، (Zusatzblatt) خود را چک کنید).

هشدار سفر: در این شرایط نباید آلمان را ترک کنید. ممکن است نتوانید با اقامت منقضی شده دوباره وارد آلمان شوید.

• شهروندان استرالیا، کانادا، اسرائیل، ژاپن، نیوزیلند، کره جنوبی، بریتانیا و آمریکا معمولاً می‌توانند سفر کنند.

• سایرین (از جمله ایرانیان) نیاز به گواهی (Fiktionsbescheinigung) دارند.

---

قوانین خاص برای توریست‌ها و ملیت‌های خاص

شهروندان کشورهای خاص (استرالیا، کانادا، آمریکا و…)

• می‌توانند ۹۰ روز بدون ویزا در آلمان بمانند.

• اگر درخواست اقامت دهند، تا زمان پردازش پرونده توسط (Ausländerbehörde) می‌توانند بمانند.

• باید ظرف ۹۰ روز پس از ورود درخواست دهند.

• در زمان انتظار برای اولین اقامت، اجازه کار ندارند اما می‌توانند تحصیل کنند.

دارندگان ویزای شینگن (Schengen Visa)

• شما باید قبل از انقضای ویزا آلمان را ترک کنید.

• ویزای شینگن برای گردشگری است، نه مهاجرت.

• مهم: به ندرت می‌توان ویزای شینگن را تمدید یا به اقامت تبدیل کرد. همچنین نمی‌توانید (Fiktionsbescheinigung) بگیرید.

• مثال: اگر با ویزای شینگن وارد شوید و کار پیدا کنید، درخواست ویزای کار شما در داخل آلمان رد می‌شود. باید به کشور خود برگردید و از آنجا درخواست دهید.

سفر با اقامت منقضی

اگر با کارت اقامت منقضی شده از آلمان خارج شوید، ممکن است اجازه ورود مجدد به شما ندهند. برای سفر در این شرایط حتماً (Fiktionsbescheinigung) بگیرید.